Bepaal welke risico’s een cliënt meebrengt met risicoclassificatie

Zoals gezegd, Wwft-plichtige instellingen zijn in grote mate vrij om in te schatten welke risico’s een cliënt meebrengt. Dat duiden zij aan met risicoclassificatie. Hiermee plaatsen zij een cliënt in een risicocategorie. In de praktijk worden daar de volgende risicocategorieën voor gebruikt:

Om die risicoclassificatie te doen, moet je als Wwft-plichtige instelling hebben vastgesteld welke risico’s je acceptabel vindt. Maar ook welke maatregelen je neemt om die te beheersen. Dat heeft de Wwft-plichtige instelling opgesteld in de risicoanalyse. Hierbij moet je in ieder geval rekening houden met de risicofactoren uit bijlage II en III van de Vierde Anti-witwasrichtlijn:

Voorbeelden van situaties die een verhoogd risico meebrengen zijn rechtspersonen met een ondoorzichtige, complexe groepsstructuur en cliënten in branches die vaak te maken hebben met witwassen. Denk aan horeca, bordelen, massagesalons, toko’s en coffeeshops.

Er bestaat een verhoogde kans op witwassen als de waarde van een product of dienst moeilijk is vast te stellen. Denk bijvoorbeeld aan beeld en kunst en onroerend goed. Daarnaast brengen nieuwe, complexe producten zoals crypto een verhoogd risico mee. Ook cliënten die regelmatig van rekeningnummer wijzigen of transacties op een ongebruikelijke manier (laten) uitvoeren, brengen een hoger risico mee.

Hierbij gaat het er bijvoorbeeld om of de cliënt is gevestigd in een door de FATF of EU aangewezen hoog risicoland. Daarnaast houdt de EU ook een lijst bij van niet-coöperatieve rechtsgebieden voor belastingdoeleinden.

Een risicoclassificatie model kan helpen bij het bepalen van de risicocategorie waarin een cliënt valt. Hanteer je dit model voor alle cliënten, dan doe je die risicoclassificatie altijd methodisch en op dezelfde manier. Ook kun je keuzes makkelijker verantwoorden aan de toezichthouder als er om informatie wordt gevraagd van een cliënt of transactie.

De Wwft schrijft niet één specifiek risicoclassificatie model voor om te gebruiken voor het inschatten van risico’s. Een model die de koppeling maakt tussen het type cliëntenonderzoek dat uitgevoerd moet worden op basis van de risicofactoren die aanwezig zijn, werkt goed. Het model hieronder is daar een voorbeeld van. Aan de hand van dit model wordt gekeken naar relatie-product combinaties en risico indicatoren die daarbij horen. In veel situaties is dit model geschikt voor risicoclassificaties.

Hanteer je dit model voor risicoclassificatie van cliënten, dan werk je dus altijd met een zelfde structuur en methode. Dat maakt het verantwoorden van gemaakte keuzes richting de toezichthouder makkelijker. Wil je meer tips over hoe je omgaat met casussen die voor Wwft-plichtige instellingen gelden? Download het whitepaper ‘Wwft-compliant zijn: van theorie naar praktijk’. Hierin lees je onder andere hoe je cliëntacceptatie en -monitoring automatiseert en (beter) kunt inrichten, hoe je frauduleuze UBO-constructies met een stroman kunt ontdekken en hoe je event based op de hoogte wordt gehouden van wijzigingen in bijvoorbeeld de dienst of de organisatiestructuur bij een cliënt.